Các Thuật Ngữ Phơi Nắng Và Sự Tiếp Xúc Ánh Mặt Trời Cho Các Loài Sen Đá

Phần lớn bề mặt hành tinh được bao phủ bởi sự đa dạng của thực vật. Từ đỉnh núi đến những thung lũng, trên sa mạc, trong rừng rậm và đồng bằng rộng lớn, thực vật đã phát triển ở những điều kiện khác nhau. Một số phơi nắng chói chang cả ngày. Những loài khác thì phát triển mạnh ở những địa điểm có sương mù bao phủ hoặc dưới chân thác đổ, nơi ánh sáng mặt trời được khuếch táng bởi lớp sương mù luôn tồn tại. Một số khác mọc dưới bóng cây cao, tảng đá hoặc các loại cây khác. Một số cây phát triển mạnh dưới ánh sáng mặt trời lọc qua tán lá cao.

Là những người yêu cây và trồng cây, công việc của ta là bắt chước các điều kiện môi trường sống bản địa cho cây của ta. Vậy làm thế nào để biết full sun (nắng toàn phần), direct sun (nắng trực tiếp), partial shade (bóng râm một phần)? Và filtered light (ánh sáng được lọc), indirect sunlight (ánh sáng mặt trời giáng tiếp) là gì? Tất cả chúng đều không giống nhau. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu ý nghĩa của các thuật ngữ phơi nắng đối với thực vật nói chung và sen đá nói riêng dưới đây nào!

Tất cả các loại cây đều cần nắng, nhưng chúng không thể xử lý cùng một lượng nắng như nhau. Nhưng việc xác định lượng ánh sáng mà một loại cây cụ thể cần liên quan đến một số yếu tố. Nếu các thuật ngữ tiếp xúc ánh sáng mặt trời cho cây trồng như full nắng hoặc chỉ indirect sunlight khiến ta bối rối. Thì hãy xem những thông tin dưới đây để hiểu rõ hơn. Theo định nghĩa, những thuật ngữ chiếu sáng dưới đây không chính xác hoàn toàn, nhưng nhìn chung, chúng giúp ích rất nhiều cho những người làm vườn trong việc cung cấp ánh sáng phù hợp cho cây của họ.

• Nắng mặt trời trực tiếp (Direct Sun): Cây ở ngoài trời dưới ánh mặt trời trực tiếp cả ngày
• Nắng đầy đủ (Full Sun): Cây cần nắng trực tiếp ít nhất 6 giờ/ ngày.
• Nắng một phần (Partial Sun): Cây ở ngoài trời, nắng trực tiếp từ 3-6 giờ/ngày.
• Nắng được lọc (Filtered Light): Trong nhà hoặc ngoài trời, tia nắng mặt trời phải xuyên qua đám mây, cây cối hoặc rèm cửa trước khi đến cây.
• Nắng gián tiếp (Indirect Sunlight): Trong nhà hoặc ngoài trời, tia nắng mặt trời đầu tiên phản xạ khỏi vật thể khác trước khi đến cây
• Ánh sáng trong nhà (Bright indoor Light): Cây trồng trong nhà, nhận được ánh sáng tự nhiên qua cửa kính hoặc từ các đồ đạc nhân tạo.

Thông thường, thực vật được mô tả cần nhiều điều kiện ánh sáng, như mặt trời toàn phần đến một phần, hoặc ánh mặt trời gián tiếp đối với ánh sáng trong nhà. Luôn cung cấp nhiều ánh sáng nhất có thể trong phạm vi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời để cây khỏe mạnh.

Thuật ngữ ánh nắng mặt trời như nắng đầy đủ (full sun) và ánh sáng mặt trời gián tiếp (indirect sunlight) cũng như các thuật ngữ ánh sáng khác được định nghĩa theo hai yếu tố quan trọng: thời gian (khoảng thời gian hàng ngày cây tiếp xúc với ánh nắng mặt trời) và con đường truyền ánh sáng từ mặt trời đến cây.

Nắng trực tiếp (direct sun) nghĩa là cây ở ngoài trời trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời. Ánh sáng truyền từ mặt trời trực tiếp đến cây mà không có vật cản nào giữa chúng. Không có cây cối, núi non, tảng đá hay thậm chí đám mây để làm chệch hướng tia nắng khỏi cây của ta. Ngay cả khi ánh sáng mặt trời chiếu qua kính trong suốt cũng đã bị giảm cường độ và đây không được coi là nắng mặt trời trực tiếp.

Hầu hết các loại cây trồng có thể chịu nắng trực tiếp trong thời gian ngắn, và vào buổi sáng hoặc chiều muộn  thì nắng trực tiếp ít gay gắt nhiều hơn so với giữa ngày.

Nắng trực tiếp có nghĩa là cây trồng ở trực tiếp dưới ánh mặt trời. Và thuật ngữ nắng đầy đủ thêm một yếu tố thời gian trong đó. Cây nắng đầy đủ có nắng trực tiếp ít nhất 6 giờ/ ngày. Điều quan trọng là phải nhận ra nắng đầy đủ giữa mùa hè nóng bức khốc liệt hơn nhiều so với nắng đầy đủ vào mùa mát mẻ hơn. Vì vậy, hãy lưu ý đến điều kiện khí hậu cụ thể của ta khi cung cấp nắng đầy đủ cho cây của mình.

Các loại cây cần nắng đầy đủ thường có nguồn gốc từ các khu vực rộng rãi như đồng bằng hoặc sa mạc rộng, nơi chúng không bị che khuất bởi cây cối, đá tảng hoặc thực vật lớn hơn.

Hầu hết các loài trong chi Thùa(Agave), một số ít trong chi nha đam (Aloe), đa phần trong chi Echeveria, Euphoria, Graptopetalum và các giống lai như  sen bướm (Kalanchoe lucaiae “Flapjacks” hoặc Kalanchoe lucaiae “Paddle Plant”), xương rồng tai thỏ (Opuntia), Sedum, Senecio serpens ‘Blue Chalksticks’ là những ví dụ về các loài sen đá phát triển mạnh ở nắng đầy đủ.

Lưu ý: một số giống cây như Aeonium và Sempervivum phát triển mạnh trong điều kiện nắng đầy đủ nhưng không thể chịu được nhiệt độ cao ở mùa hè. Chúng không thể phát triển trong nắng mùa hè, nhưng vẫn tích cực phát triển ở nơi râm mát. Ngoài ra, hãy nhớ rằng các loài sen đá nói chung và các loài cây khác có thể tiếp nhận ánh nắng đầy đủ nhưng phải thích nghi dần dần với nó, nếu không cây sẽ có nguy cơ bị cháy nắng.

Thuật ngữ nắng một phần (partial sun) và bóng râm một phần () liên quan chặt chẽ với nhau và đôi khi được sử dụng thay thế cho nhau, nhưng như vậy sẽ không đúng. Nắng một phần là khi cây ở ngoài trời, nắng trực tiếp từ 3-6 giờ/ngày. Bóng râm một phần là cây ở ngoài trời, dưới nắng trực tiếp từ 3-6 giờ/ngày nhưng đặc biệt cần được che chắn vào giữa ngày nắng nóng.

Cây chịu nắng một phần và cây chịu bóng một phần có nguồn gốc từ các điều kiện nơi sườn đồi, cây cao, đá tảng và các cây lớn cung cấp bóng râm vào một phần thời gian trong ngày, đồng thời cho phép nắng trực tiếp chiếu vào cây trong vài giờ. Các cây mọc trên hẻm núi có thể nhận nắng trực tiếp chỉ trong vài giờ, dẫn đến nắng một phần. Ta có thể có nắng một phần trong vườn của ta dưới tán cây, dưới cây hoặc trong bóng râm của nhà hàng xóm.

Nhiều loài trong chi nha đam (Aloe), hầu hết các loài trong chi Crassula, Cotyledon, Senecio, số ít trong Echeveria, Fenestraia và tất cả loài trong chi Portulacaria đều phát triển mạnh trong nắng một phần.

Với ánh nắng được lọc, tia nắng đi qua vật cản không hoàn toàn trước khi chiếu vào cây của ta. Ánh nắng được lọc qua một đám mây hoặc tán lá của cây cao. Thực vật phát triển mạnh mẽ trong điều kiện nắng được lọc có nguồn gốc thừ những nơi có nhiều sương mù hoặc trong bóng râm ở dưới gốc cây hoặc trong bóng râm của những cây bụi cao hơn cây của ta nhiều. Nếu ta có cửa sổ lớn, nhiều nắng với rèm che nữa kín, ánh sáng chiếu qua chúng sẽ giúp cây trong nhà được lọc ánh sáng. bóng đổ bởi cây của ta sẽ ít khác biệt hơn trong ánh nắng mặt trời được lọc so với nắng trực tiếp.

Những loại sen đá phát triển mạnh trong ánh sáng được lọc có xu hướng trở thành các loài trồng tốt nhất trong nha. Chi Faucaria, Gasteria, Haworthia, Kalanchoe blefediana, Sansevieria và Schlumbergera là những ví dụ điển hình về các loài sen đá phát triển tốt trong ánh nắng được lọc.

Sử dụng vải che nắng để tạo ra ánh nắng được lọc trong điều kiện nắng đầy đủ là một cách tuyệt vời để cung cấp nắng được lọc cho sen đá của ta.

Nắng gián tiếp là khi tia nắng mặt trời chiếu vào và phản xạ lại qua một vật thể khác trước khi đến cây. Cũng y như phần lớn năng lượng từ một quả bóng bị hấp thu bởi bước tường rồi bật ra ngay trước khi quay trở lại ta, thì tia nắng mặt trời sẽ mất rất nhiều cường độ khi lần đầu tiên chúng phản xạ khỏi bề mặt khác trước khi đến cây của ta.

Cây phát triển mạnh trong nắng gián tiếp thường mọc ở những bị trí núi đá lấp đầy đá tảng. Ở nơi ta nhìn thấy nhiều tầng đá có màu trắng hoặc sáng màu, ta sẽ thấy cây cối mọc trong bóng râm do những viên đá lớn đổ bóng xuống và cây tận hưỡng ánh sáng gián tiếp phản chiếu từ những tảng đá khác. Những bức tường vữa trắng, đá cuội, bê tông và ao hồ là những nguồn cung cấp nắng gián tiếp cho khu vườn của ta.

Ánh sáng tự nhiên trong nhà được tìm thấy khi ánh mặt trời chiếu qua cửa sổ kính hoặc cửa sổ trần. Nếu ta không may mắn có một ngôi nhà như vậy, ta có thể tăng cường ánh sáng tự nhiên bằng ánh sáng nhân tạo từ đèn thường đến đèn trồng cây.

Mặc dù không có loài cây nào phát triển có thể phát triển dưới ánh sáng trong nhà trong nhiều năm, nhưng rõ ràng, có rất nhiều loại cây phát triển dưới nắng được lọc và nắng gián tiếp sẽ phát triển mạnh trong nhà.

Nhiều loài trong chi Nha đam (Aloe), Crassula, Cotyledon, Gasteria, Haworthia, số ít Kalanchoe, Oscularia, Pepromia, Senecion,  Tender Sedum.

Cuối cùng, dù là các bạn đang trồng sen đá nói riêng và các loài cây mọng nước nói chung hay nhiều loại cây khác, chúng tôi hy vọng điều này sẽ hữu ích!

Xem Thêm Vì Sao Sen Đá Mọc Rễ Trên Không